Ontruimingsalarminstallaties

Een ontruimingsalarminstallatie heeft als functie om mensen in een gebouw tijdig te alarmeren bij een noodsituaties, zoals brand, gaslek of andere calamiteiten.

Een ontruimingsalarminstallatie bestaat uit verschillende onderdelen die samenwerken om de installatie doeltreffend te laten functioneren. De exacte samenstelling kan variëren afhankelijk van het type ontruimingsalarminstallatie, maar hieronder zijn enkele essentiële onderdelen benoemd:

1. Bedienpaneel: Dit is een onderdeel dat het de gebruiker mogelijk maakt het ontruimingssignaal te starten en te stoppen. Indien er in meerdere zones ontruimd kan worden, is er voor elke zone een ontruimingsknop beschikbaar. Op een bedienpaneel kunnen optische en/of akoestische signalen ondergebracht zijn om sneller het juiste overzicht te hebben.
2. Signaalgevers: Afhankelijk van het type ontruimingsalarminstallatie en omgevingsinvloeden kan er gebruik gemaakt worden van akoestische signaal gevers (slow whoops en luidspreker), optische signaalgevers (flitslichten), pagers en attentiepanelen.
3. Voeding en noodstroomvoorziening: Om ervoor te zorgen dat het systeem een hoge systeembeschikbaarheid heeft zijn er strenge eisen gesteld aan de primaire voeding en door te toepassen van noodstroomvoorzieningen (accu’s) blijft de installatie werken tijdens een netspanningsuitval.
4. Centrale apparatuur: Dit is het hart van de installatie waarin alle signalen worden verwerkt en bewaakt. Dit kan in een aantal gevallen de brandmeldcentrale zijn die dan een combifunctie heeft of een separate kast waarop wel of geen bediening mogelijk is.
   

Bij de keuze voor welke type ontruimingsalarminstallatie het beste aansluit wordt in eerste instantie gekeken naar de aanwezigheid van niet zelfredzame mensen en/of de aanwezigheid van grote groepen mensen. De NEN2575 heeft een stromingsdiagram waarin via een flowchart het juiste type kan worden bepaald. De 4 keuzes die de NEN26575 biedt zijn:

• Type A luidalarm installatie met gesproken woord: Deze wordt met name toegepast op plekken waar veel mensen samen zijn zoals een stadion, een winkelcentrum, een concerthal etc. Een type A installatie start altijd met 2x de slow whoop cyclus, gevolgd door een gesproken tekst. Om paniek te voorkomen kan er ook een stil alarm gemeld worden b.v. “Mijnheer Janssen toestel 12 bellen”. Dit noemt men een code bericht dat voor de BHV het teken is de ontruiming te starten.
• Type B luidalarm installatie: De meest voorkomende en bestaat in elk geval uit de zogeheten slow whoop alarmgevers die een variabele intimiderende toon afgeven in het spectrum waar ons gehoor het meest gevoelig is. Indien het omgevingsgeluid hoog is en/of gehoorbescherming verplicht worden aanvullend optische signaalgevers geplaatst.
• Stil alarm door middel van een PZI: Deze ontruiming komt het meeste voor op locaties waar zich niet zelfredzame personen bevinden zoals ziekenhuizen, verpleegtehuizen en groepszorgwoningen. De interne organisatie draagt een aantal pagers die gaan piepen zodra er een calamiteit is. In het display van de pager leest de gebruiker af wat er aan de hand is.
• Stilalarm door middel van Attentiepanelen: Dit is de minst voorkomende optie. Deze mag alleen worden toegepast bij niet zelf redzame personen waarbij b.v. op elke zusterpost een paneel aanwezig is dat een signaal afgeeft bij en calamiteit en waar de verplichting geldt dat de zusterpost 24/7 bezet moet zijn.

Volgens de Nederlands wetgeving is een ontruimingsalarminstallatie verplicht zodra er ook een wettelijke verplichting geldt voor een brandmeldinstallatie. Deze moet dan voldoen aan de vigerende NEN2575.

Een ontruimingsalarminstallatie kan normaliter op twee manieren worden geactiveerd; handmatig en automatisch.

Handmatig activering: Om de reactie van de aanwezige personen op het ontruimingssignaal te vergroten wordt in principe aangeraden om luidalarm handmatig aan te sturen, bijvoorbeeld na aanleiding van een melding uit een automatische melder. Het is dan natuurlijk wel van belang dat er een goede interne organisatie aanwezig is om automatische meldingen uit de brandmeldinstallatie op te volgen. Daar waar sprake is van enkelzijdig ontvluchten (samenvallende vluchtwegen) als benoemd in het Besluit bouwwerken en leefomgeving (Bbl) moeten de akoestische signaal gevers wel onvertraagd automatisch worden aangestuurd.

Automatische activering: Een stille ontruiming wordt altijd direct automatisch aangestuurd maar biedt bovendien de optie om handmatig een ontruimingssignaal naar de pagers te versturen. Bij een codebericht in een type A installatie zou de melding voor een reactie op een melding uit de BMC b.v. “mevrouw Gerritsen kassa a.u.b.” kunnen zijn, die na een positieve verificatie op de melding gevolgd zou kunnen worden door het bericht “mijnheer Janssen toestel 12 bellen a.u.b.”.

Voor alle type ontruimingsalarminstallaties geldt dat een alarmmelding actief blijft totdat deze handmatig is hersteld.

Een ontruimingsalarminstallaties is altijd een autonome installatie, hierop geldt één uitzondering dat bij een type B installatie de brandmeldinstallatie en ontruimingsalarminstallatie met elkaar mogen worden geïntegreerd.

Het onderhoud van een ontruimingsalarminstallatie is van cruciaal belang om ervoor te zorgen dat het systeem te allen tijde goed functioneert en betrouwbaar blijft. De frequentie en aard van het onderhoud kunnen variëren afhankelijk van het type systeem.

• Preventief onderhoud: Een ontruimingsalarminstallatie dient op adequate wijze te worden onderhouden gecontroleerd en beheerd waarbij de voorschriften van de fabrikant moeten worden gevolgd. Per situatie kan dit variëren b.v. afhankelijk van de omgevingsinvloeden.
• Inspectie: Een inspectie door een erkende Inspectie Instelling is verplicht zodra deze verplichting ook geldt voor de aanwezige brandmeldinstallatie. Tijdens deze inspectie wordt het hele systeem beoordeeld of deze op de juiste manier werkt zoals er verwacht mag worden (afgeleide doelstellingen).
• Correctief onderhoud: Eventuele fouten of storingen moeten onmiddellijk worden verholpen om de installatie in nominale staat te houden. Het is de taak van de aangestelde beheerder er op toe te zien dat dit gebeurd.

Het is verstandig om samen te werken met gecertificeerde bedrijven die gespecialiseerd zijn in brandbeveiliging en ontruimingsalarmsystemen om ervoor te zorgen dat jouw systeem goed wordt onderhouden en aan alle wettelijke vereisten voldoet.